Վրաստանը Եվրամիության անդամակցության թեկնածու է: Դեկտեմբերի 14-ի գագաթնաժողովում ԵՄ անդամ երկրների ղեկավարները հաշվի են առել հանձնաժողովի հանձնարարականը և Վրաստանին տվել թեկնածու երկրի կարգավիճակ՝ հաշվի առնելով, որ 9 քայլ է արվելու։
Ինչ է լինելու հետո
Եվրամիություն մտնելու ճանապարհին Վրաստանը մեկ քայլ ետ է մնում Ուկրաինայից և Մոլդովայից. վերջիններիս հետ մեկնարկում են անդամակցության բանակցությունները:
Եվրահանձնաժողովը Կիևի և Քիշնևի համար բանակցությունների նախնական շրջանակը կներկայացնի 2024 թվականի գարնանը։ Եթե ԵՄ առաջնորդներն այլ որոշում չկայացնեն, Վրաստանի համար հաջորդ կարևոր ամսաթիվը 2024 թվականի աշունն է՝ ընդլայնման տարեկան փաթեթի հրապարակումը։
Ամեն տարի Եվրահանձնաժողովն ընդունում է ընդլայնման փաթեթը, որը ռազմավարական փաստաթուղթ է ԵՄ ընդլայնման քաղաքականության վերաբերյալ, և զեկույցներ, որոնք գնահատում են թեկնածու երկրների և պոտենցիալ թեկնածուների առաջընթացը: Եթե Եվրահանձնաժողովը դրական գնահատի երկրի առաջընթացը և միևնույն ժամանակ խորհուրդ տա Խորհրդին բանակցություններ սկսել Վրաստանի հետ, Եվրոպական խորհուրդը կարող է նման որոշում կայացնել 2024 թվականի վերջին։
Անդամակցության բանակցություններ
Թեկնածուի կարգավիճակի հաջորդ փուլը՝ անդամակցության բանակցությունները, ամենաերկար և ժամանակատար գործընթացն է: Բանակցային գլուխները խմբավորված են 6 թեմատիկ բլոկի մեջ և ընդգրկում են այնպիսի ասպեկտներ, ինչպիսիք են ապրանքների և կապիտալի ազատ տեղաշարժը, լրատվամիջոցները, գյուղատնտեսությունը, տնտեսական և դրամավարկային քաղաքականությունը, արդարադատություն, զբաղվածությունը և այլն:
Վրաստանի պատրաստվածության մակարդակը
Արդարադատության մասը դժվար հաղթահարելի կլինի նաև Վրաստանի համար: Եվրահանձնաժողովի գնահատմամբ՝ չնայած արդարադատության համակարգը պատրաստված է որոշակի մակարդակով, սակայն, առաջընթացը սահմանափակ է։ Ըստ հանձնաժողովի՝ բարեփոխումների չորս ալիքները բարելավել են իրավական դաշտը, սակայն, հետագայում պետք է իրականացվեն ավելի լայն բարեփոխումներ՝ ուղղված դատական և դատախազական ինստիտուտների լիարժեք անկախությանը, հաշվետվողականությանը և անաչառությանը: Սա հատկապես վերաբերում է Արդարադատության բարձրագույն խորհրդին, որը պետք է համապատասխանի եվրոպական չափանիշներին և Վենետիկի հանձնաժողովի առաջարկություններին։
Ընդհանուր առմամբ, իրավական դաշտը, ինստիտուցիոնալ կարգավորումները և ակտիվ քաղաքացիական հասարակությունը, ըստ Եվրահանձնաժողովի՝ Վրաստանին տալիս են նախապատրաստման որոշակի մակարդակ հետագա ժողովրդավարական և օրենքի գերակայության բարեփոխումների համար:
Ինչ են ակնկալում Վրաստանից
Եվրամիությունն ակնկալում է, որ արդեն թեկնածուի կարգավիճակով Թբիլիսին այլևս չի շարունակի ապատեղեկատվությունն ընդդեմ Եվրամիության և նրա արժեքների (օրինակ՝ պատերազմին ներգրավվելու վերաբերյալ) և էապես կավելացնի համապատասխանությունը արտաքին և անվտանգության քաղաքականությանը։ Եվրամիությունը, ներառյալ ԵՄ օրենսդրությունը, կհամապատասխանեցնեն երկակի նշանակության ապրանքների արտահանման մասին օրենսդրությունը վերահսկողության հետ կապված։
Եվրահանձնաժողովն իր զեկույցում ընդգծում է, որ Վրաստանը չի ենթարկվել Ռուսաստանի և Բելառուսի նկատմամբ Բրյուսելի կողմից սահմանված ԵՄ պատժամիջոցներին և չի միացել ԵՄ գերագույն հանձնակատարի համապատասխան հայտարարություններին։
Ի դեպ, ԵՄ ընդլայնման ձգձգվող օրակարգը վերջին երկու տասնամյակների ընթացքում սահմանափակվել է Արևմտյան Բալկաններով: (Թուրքիան նույնպես թեկնածու է՝ 1999 թվականից, թեև Անկարայի հետ անդամակցության բանակցությունները փակուղի են մտել ժողովրդավարության անկման պատճառով)։ 2022 թվականից, հիմնվելով Ուկրաինա Ռուսաստանի ներխուժմամբ թելադրված աշխարհաքաղաքական նկատառումների վրա, Եվրամիությունը վերականգնեց իր շահագրգռվածությունը ավելի դեպի Արևելք ընդլայնվելու՝ Լիսաբոնից մինչև Թբիլիսի:
Ուկրաինայի արտաքին գործերի նախարար Դմիտրի Կուլեբայի խոսքերով, հենց Կիևը «կոմայից դուրս բերեց» ԵՄ ընդլայնման գաղափարը, և այդ թվում՝ Ուկրաինան բացեց եվրոպական հեռանկարը «Ասոցացված եռյակ»-ի (Վրաստան, Մոլդովա, Ուկրաինա) երկրների համար։ Այսօր Եվրամիության գրեթե բոլոր բարձրաստիճան պաշտոնյաները կրկնում են, որ երկու տարի առաջ անհնար էր խոսել Վրաստանի, Ուկրաինայի և Մոլդովայի թեկնածությունների մասին։
Բացի այդ, 2022 թվականի փետրվարի 24-ից հետո Եվրամիությունը ցույց տվեց իր քաղաքական կշիռը և նախկինում ձգձգվող բյուրոկրատիայի ճկունությունը և ինտեգրման ճանապարհին գտնվող երկրներին «արագ անդամակցության» հույս տվեց։ Այստեղ, սակայն, Բրյուսելը կրկնում է, որ ընդլայնումը մնում է «արժանիքների վրա հիմնված գործընթաց», և որ երկրի առաջընթացը կախված է Կոպենհագենի չափանիշներին համապատասխանելուց, որոնք ներառում են գործող շուկայական տնտեսություն, կայուն ժողովրդավարություն, օրենքի գերակայություն և ԵՄ կանոններն ընդունելու պատրաստակամություն։
Դեկտեմբերի 14-ին Եվրոպական խորհուրդը Վրաստանին ԵՄ թեկնածուի կարգավիճակ տրամադրելու մասին որոշում է կայացրել: ԵՄ առաջնորդները որոշել են նաև սկսել Ուկրաինայի և Մոլդովայի հետ անդամակցության բանակցությունները:
