Մարտի 4-5-ը Ժնևում տեղի ունեցավ միջազգային բանակցությունների 63-րդ փուլը, որն ավարտվեց առանց էական արդյունքների։ Քննարկումներին վրացական պատվիրակությունը գլխավորում էր արտաքին գործերի (ԱԳ) փոխնախարար Լաշա Դարսալիան։
Ըստ ԱԳՆ-ի՝ բանակցությունների ընթացքում վրացական պատվիրակությունը կենտրոնացել է Ժնևի միջազգային բանակցությունների օրակարգի հիմնական հարցերի վրա, ինչպիսիք են 2008 թվականի օգոստոսի 12-ին Եվրամիության միջնորդությամբ ստորագրված հրադադարի համաձայնագրով Ռուսաստանի ստանձնած միջազգային պարտավորությունների լիարժեք կատարման անհրաժեշտությունը և ներքին տեղահանվածների, փախստականների անվտանգ ու արժանապատիվ վերադարձն օկուպացված տարածքներից:
«Վրացական պատվիրակությունը մտահոգություն է հայտնել օկուպացված շրջաններում անվտանգության, հումանիտար և մարդու իրավունքների ծայրահեղ ծանր իրավիճակի, շարունակվող ապօրինի ռազմականացման և այս համատեքստում Օչամչիրեում ռուսական անօրինական ռազմածովային բազայի կառուցման և Սոխումիի օդանավակայանի շահագործման հանձնելու կապակցությամբ։ Վրացական կողմը նաև դատապարտել է Վրաստանի օկուպացված Աբխազիայի տարածաշրջանում նախագահական ընտրությունների անցկացումը և օկուպացիոն ռեժիմի ղեկավարի հետ Ռուսաստանի նախագահի այսօրվա հանդիպումը, որոնք հետագա քայլեր են անեքսիայի ուղղությամբ և կոպտորեն խախտում են Վրաստանի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը միջազգայնորեն ճանաչված սահմաններում», — հայտնել են ԱԳՆ-ից։
Վրացական կողմի տվյալներով, Ռուսաստանի և օկուպացիոն ռեժիմների ներկայացուցիչները լքել են բանակցությունների սեղանը՝ նախքան օրակարգի գլխավոր հարցերից մեկի քննարկումը, որը վերաբերում էր օկուպացված տարածքներից ներքին տեղահանվածներին և փախստականներին իրենց տներ վերադարձին։
Բանակցություններից հետո տարածված հայտարարության մեջ ՌԴ ԱԳՆ-ն անդրադարձել է «Վրացական երազանք»-ի պատվավոր նախագահ, միլիարդատեր Բիձինա Իվանիշվիլիի անցյալ տարվա հայտարարությանը` օսերից ներողություն խնդրելու անհրաժեշտության մասին 2008 թվականին «պատերազմ բռնկելու» համար։
«Ռուսական կողմը ևս մեկ անգամ ուշադրություն է հրավիրել անցյալ տարվա նախընտրական քարոզարշավի ընթացքում Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի վերաբերյալ երկրի բարձրագույն ղեկավարության կողմից արված հաշտարար հայտարարությունների վրա։ Ընդգծվել է Ժնևի քննարկումների հովանու ներքո հայտարարված մտադրությունների վերահաստատման, ինչպես նաև դրանք կոնկրետ գործնական քայլերի վերածելու կարևորությունը, առաջին հերթին իրավական պարտավորությունների՝ Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի Հանրապետությունների դեմ ուժի չկիրառման վերաբերյալ համապատասխան համաձայնագրի տեսքով։ Այդ կապակցությամբ Մոսկվան, Սոխումին և Ցխինվալին ողջունել են համանախագահների բանակցությունների նախաձեռնությունը՝ վերադառնալ քաղաքական հայտարարության քննարկմանը որպես վերոհիշյալ համաձայնագրի կնքմանն ուղղված առաջին քայլ», — ասված է ռուսական կողմի հաղորդագրությունում։
Մոսկվան պնդում է, որ վրացական արմատական ընդդիմությունը դիտարկում է «առանձնացված» տարածքների նկատմամբ վերահսկողությունը վերականգնելու բռնի սցենարներ և մատնանշում է «Թբիլիսիի և ՆԱՏՕ-ի սերտ համագործակցությունը»։ ՌԴ ԱԳՆ-ն ևս մեկ անգամ կոչ է արել Թբիլիսիին սկսել «Աբխազիայի և Հարավային Օսիայի» հետ դե ֆակտո սահմանների սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը, ինչպես նաև ընդգծել է քննարկումները «մյուս մասնակցի համար ընդունելի վայր» տեղափոխելու անհրաժեշտությունը։
Ըստ օկուպացված Աբխազիայի դե ֆակտո ԱԳՆ-ի, «բոլոր կողմերի ներկայացուցիչները հաստատել են իրենց շահագրգռվածությունը Գալիում աշխատանքը վերսկսելու Միջադեպերի կանխարգելման և արձագանքման մեխանիզմի (IPRM) շրջանակներում։
«Մասնակիցները նշել են, որ ողջունելի է IPRM-ի աշխատանքի ապաշրջափակման ցանկացած փորձ», — ասված է դե ֆակտո ԱԳՆ հաղորդագրությունում։
Օսական և աբխազական կողմերի ներկայացուցիչները հայտարարել են, որ «ներքին տեղահանվածների վերադարձի թեմայի քննարկումը երկրորդ աշխատանքային խմբում ընդունելի չի թվում, քանի դեռ այդ հարցը չի հանվել քվեարկությունից ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում»։
Բացի այդ, ըստ Սոխումիի, աբխազական անձնագրերով «զգալի ուշադրություն է դարձվել տեղաշարժի ազատության խնդրին»։
Ժնևի միջազգային քննարկումների ձևաչափը ստեղծվել է 2008 թվականի օգոստոսյան պատերազմից հետո։ Նրա համանախագահներն են Եվրամիության, ՄԱԿ-ի և ԵԱՀԿ-ի հատուկ ներկայացուցիչները։ Քննարկումներին մասնակցում են Վրաստանի կառավարության, ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի, օկուպացված Աբխազիայի ու Ցխինվալիի շրջանների ներկայացուցիչներ։
