Ներկայացնում ենք «Ֆրեյա միության» կանանց քարոզարշավի շրջանակներում People in Need միջազգային կազմակերպության և ԵՄ-Չեխիայի զարգացման գործակալության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները որպես փոփոխության նախաձեռնողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի աջակցությամբ պատրաստված հոդվածների շարք։ «Ալիք մեդիան» ծրագրի մեդիա-գործընկերն է:
Նաթիա Բերձենիշվիլի, «Իրավաբանական օգնության ծառայություն» ՍՊԸ-ի Մցխեթայի բյուրոյի իրավաբան:
Վրացական օրենսդրությունը գենդերային հիմքով սեփականության ձեռքբերման հարցը չի սահմանում, սակայն իրականությունը բոլորովին այլ է։ Ի՞նչ իրավիճակ ունենք գործնականում։
Սեփականության ձեռքբերման հարցը սեռով սահմանված չէ, և՛ կանայք, և՛ տղամարդիկ ունեն հավասար իրավունքներ։ Բայց հասարակության մեջ ձևավորված կարծիքի պատճառով հաճախակի են լինում դեպքեր, երբ ավանդույթները նույնացվում են օրենսդրության հետ։ Հասարակության մի ստվար զանգված առաջնահերթ է համարում ժառանգորդի տղամարդուն, և գույքը հաճախ ամբողջությամբ մնում է նրան։ Հաճախ կին ժառանգը հրաժարվում է ընդունել ժառանգական գույքը հօգուտ տղամարդու, քանի որ դա արդարացված է համարում։ Սակայն կա մեկ այլ կատեգորիա, որը պարզապես չունի ճիշտ տեղեկատվություն և կարծում է, որ վրացական օրենսդրությամբ ժառանգը միայն տղամարդ է։ Նույնը վերաբերում է տնային տնտեսությանը: Ընտանիքի անդամության, հետևաբար սեփականության թեման ավարտվում է կնոջ ամուսնությամբ: Ցավոք, այս արխիվային գրառումները մինչ օրս համարվում են իրավունքը հաստատող փաստաթուղթ։
Ինչպե՞ս է վրացական օրենսդրությունը կարգավորում ժառանգության կամ ընտանեկան վեճի դեպքում սեփականության վերաբաշխման հարցը։
Ավանդույթի համաձայն՝ դեռևս մեծ թվով կանայք արդարացված են համարում անշարժ գույքը եղբորը թողնելը։ Հանդիպել եմ դեպքի, երբ մի կին, ով սահմանված ժամկետում ժառանգություն չի ստացել, հոր մահից տասը տարի անց միայն դիմել է դատարան։ Այդ կնոջ հարուցած գործի պատասխանողն իր եղբայրն էր, ով գույքն անհատապես գրանցել է պետական գրանցամատյանում։ Կնոջ խոսքով՝ ինքը չի իմացել, որ ժառանգությունը պետք է ստանա օրենքով սահմանված կարգով։ Մանկուց մտածում էր, որ նա կարող էր դա անել ցանկացած պահի: Այս իրավիճակը ստեղծվել է միայն տեղեկատվության պակասի պատճառով։
Ընտանեկան վեճերի ժամանակ հաճախ է ծագում ամուսինների համասեփականության հարցը։ Ընտանեկան իրավունքի համաձայն՝ գրանցված ամուսնության արդյունքում ձեռք բերված անշարժ գույքը ամուսինների սեփականությունն է, որը կարող է բաժանվել ինչպես ամուսնության ընթացքում, այնպես էլ ամուսնության լուծարումից հետո, նույնիսկ եթե գույքը գրանցված է պետական գրանցամատյանում միայն մեկ ամուսնու համար: Եթե նույնիսկ ամուսնությունից հետո ամուսիններից մեկի անհատական ունեցվածքն ավելացել է, ապա համասեփականության բաժանման մեջ ամուսինների բաժինը հավասար է։ Այնուամենայնիվ, դատարանը կարող է շեղվել այս կանոնից՝ ելնելով անչափահասների շահերից:
Պաշտոնական տվյալներով՝ Վրաստանի գրեթե բոլոր շրջաններում կանայք պետական ռեգիստրում գրանցված ունեցվածքով զիջում են տղամարդկանց։ Ի՞նչ եք կարծում, ինչով է պայմանավորված տվյալների անհավասարակշռությունը:
Իմ կարծիքով, վիճակագրության մեջ դրսևորված անհավասարակշռությունը պայմանավորված է հասարակական սխալ հայացքներով։ Ինչպես նշեցինք, հասարակությունը սովոր է որոշ սովորույթներ ու ավանդույթներ ընկալել որպես կանոն։
Վիճակագրության հետ կապված կարևոր խնդիր է նաև ընտանեկան փաստաթղթերում տղամարդկանց իրավունքների տրամադրումը, ժառանգական գույքի ստացումը միայն արական սեռի ժառանգների կողմից, ամուսիններին պատկանող գույքի գրանցումը միայն տղամարդկանց, մի խոսքով, սա հասարակության մեջ ձևավորված արատավոր «կանոն» է։
Նյութի բովանդակությունը բացառապես «Ֆրեյա միության» պատասխանատվությունն է, այն կարող է չարտացոլել դոնորի և «Ալիք մեդիայի» տեսակետները:
