Թբիլիսիի կենտրոնում գտնվող Սաբուրթալո թաղամասում գործող երկու «զանգերի կենտրոններ»-ում աշխատել է ավելի քան 80 մարդ։ 2022 թվականի մայիսից մինչև 2025 թվականի փետրվարը նրանք ավելի քան 35 միլիոն դոլար են շորթել առնվազն 6100 օտարերկրյա տուժածներից։

Այս տեղեկությունը հայտնի է դարձել Հետաքննող լրագրողների iFact միության, Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի հաշվետվությունների գործակալության (OCCRP), Studio Monitor-ի և «Կառավարման մոնիտորինգի կենտրոն»-ի (Gmc) համատեղ հրապարակած հոդվածից:

Վրաստանում գործող այս խարդախ հաստատության գործունեությունը 8 ամիս շարունակ հետաքննել են տարբեր լրատվամիջոցների 32 լրագրողներ։ Աղբյուրը Շվեդիայի հանրային հեռարձակողին տրամադրել է մինչև երկու տերաբայթ արտահոսած տվյալներ Թբիլիսիի «զանգերի կենտրոն»-ից՝ հսկման տեսախցիկների կադրեր գրասենյակի միջանցքում, խաբեբաների աշխատանքային համակարգիչների սքրինշոթեր և զանգերի ձայնային ֆայլեր: Կան նաև ավելի քան կես միլիոն ներքին փաստաթղթեր մի շատ ավելի մեծ ներդրումային խարդախության ցանցից, որը տարիներ շարունակ գործել է Իսրայելում, Կիպրոսում, Բուլղարիայում, Ուկրաինայում և Իսպանիայում:

Շվեդական հանրային հեռարձակողը նյութը տրամադրել է OCCRP-ին և միջազգային լրատվամիջոցներին: iFact-ը՝ որպես OCCRP ցանցի անդամ, այդպիսով ներգրավվել է զանգերի կենտրոնի պատմության հետաքննությանը։ Շվեդ լրագրողների ձեռք բերած նյութերի ուսումնասիրության և վերլուծության միջոցով է, որ հետաքննող լրագրողներին հաջողվել է ոչ միայն պարզել խաբեբաների իրական ինքնությունը, այլև հետաքննել ամբողջ ցանցի գործունեության մանրամասները:

Հետաքննության հիմնական բացահայտումներն են.

• Արտահոսած նյութերից տեղեկանում ենք, որ զանգերի կենտրոնները գտնվում են շքեղ գրասենյակային շենքերում, այդ թվում՝ Եվրամիության երկրներում։ Այս խարդախ ընկերություններին սպասարկում են մարքեթինգային ընկերությունները և բանկերը:
• «Խաբեբաները» եվրոպացի, ամերիկացի և կանադացի տուժածներից ավելի քան 35 միլիոն դոլար են գողացել Թբիլիսիի սրտում գործող «զանգերի կենտրոն»-ից 2022-ից 2025 թվականներին:
• Վրաստանում գործող զանգերի կենտրոնի հետևում կանգնած է A.K. Group ՍՊԸ-ն: Ընկերության պաշտոնական սեփականատերը 36-ամյա Մերի Շոթաձեն է։ Նա ղեկավարում է մի խումբ երիտասարդների, որոնք տիրապետում են օտար լեզուների և խաբեությամբ թալանում են օտարերկրյա քաղաքացիների:
• Պարզվել է, որ այս գործընթացը Շոթաձեի հետ միասին ղեկավարում է նրա բիզնես գործընկերը՝ 33-ամյա Ակակի Քևխիշվիլին։
• A.K. Group ՍՊԸ-ը փորձում է ոչ մի տեղ հրապարակայնորեն չներկայանալ. ինտերնետում ոչ մի տեղեկություն տեղադրված չէ, ոչ էլ գրասենյակները ցուցանակներ ունեն: Այնուամենայնիվ, ընկերության երեկույթի ժամանակ արված և պատահաբար հրապարակված լուսանկարները լրագրողներին օգնել են բացահայտել «զանգերի կենտրոն»-ի աշխատակիցներին:

A.K. Group ՍՊԸ-ի կողմից օգտագործվող «խաբեբաները» և ենթակառուցվածքը բաշխված են եղել Թբիլիսիի առնվազն երկու գրասենյակում՝ Սաբուրթալոյի Քավթարաձե և Շարթավա փողոցներում: Իրենց հետքերը ծածկելու համար այս երկու գրասենյակները վարձով տրվում են այն ​​ընկերություններին, որոնք ունեն անվանական սեփականատերեր։

Հետաքննող լրագրողները բացահայտել են «խաբեբաների» երկու Telegram խմբեր՝ Back Office և «Ակելեբի» անուններով։ Նրանց ներքին նամակագրությունը հստակ ցույց է տալիս, որ իրենք քաջատեղյակ են, թե ինչպես են կործանում իրենց հաճախորդների կյանքը։ Երբեմն նրանք նույնիսկ ահաբեկում են իրենց «զոհերին»՝ վիրավորում են նրանց կամ ծաղրում խաբեության ճիրանն ընկնելու համար:

Որոշ տուժողներ հանցագործության մասին հայտնել են ոստիկանություն, ոմանք՝ ոչ։ Փորձագետները OCCRP-ին ասել են, որ նման դեպքերի հետաքննության և քրեական հետապնդման հարցում կան մի քանի լուրջ մարտահրավերներ, ներառյալ խարդախությունների անդրազգային բնույթը, իրավապահ մարմինների կողմից մասնագիտացված գիտելիքների բացակայությունը և զոհերի ներգրավվածության ցածր մակարդակը:

Վրաստանի դատախազությունը նույնպես հետաքննում է «զանգերի կենտրոն»-ի գործը։ Նրանք իրենց եվրոպացի գործընկերների հետ միասին վերջին տարիներին բացահայտել և փակել են բազմաթիվ «զանգերի կենտրոններ»: Այնուամենայնիվ, կարծես թե նրանք դեռ շատ բան ունեն թաքցնելու։

Ավելին՝ ifact.ge-ի հոդվածում: