Արևմտյան Վրաստանում արդեն մեկ շաբաթ է՝ ձյան առատ տեղումներ են: Ժամանակի ընթացքում իրավիճակը վատթարանում է. կան զոհերի մասին հաղորդումներ, բազմաթիվ գյուղեր կտրված են արտաքին աշխարհից, ավերվել ու վնասվել են շենքեր, անջատվել է էլեկտրամատակարարումն ու գազամատակարարումը, սպառվել է բնակչության մի մասի սննդի մատակարարումը։
Պաշտպանության ուժերը վեցերորդ օրն են միացել ներքին գործերի նախարարության (ՆԳՆ) 600 աշխատակիցների և կամավորական խմբերի փրկարարական աշխատանքներին։ Որոշ կամավորներ այսօր առավոտից անօդաչու սարքեր են օգտագործում՝ փորձելով օգնել տուժածներին, ապրանք մատակարարել: Ըստ մեդիայում շրջող լուրերի և բնակիչների՝ առավել մեծ աշխատանք կամավորներն են անում:
Աջարիայի, Գուրիայի, Ռաճայի, Իմերեթիի և Սամեգրելոյի տարածքներում ինտենսիվ ձյուն է տեղում։ Երեկ ուշ երեկոյան ձնահյուս է իջել Ռիկոթի լեռնանցքում. առավոտից երթևեկությունը վերականգնվել է, թեև սահմանափակումներով։ Թբիլիսիից դեպի Արևմուտք գնացքների երթևեկությունը նույնպես դադարեցվել է։
Իրավապաշտպաններն ասում են, որ վերջին ճգնաժամը ևս մեկ անգամ բացահայտեց, որ կառավարությունը «չի կարողանում ապահովել բնական աղետների համարժեք կանխարգելում և կառավարում»։
Զոհեր
- Փետրվարի 24-ին Օզուրգեթիի Կոնճկաթի գյուղում միջին տարիքի տղամարդ է մահացել։ Նա օգնում էր իր հարևանին մաքրել իր տան ձյունածածկ տանիքը և փլուզման հետևանքով զոհվել էր։
- Եվս երկու զոհ կա, որոնց անմիջական կապն աղետի հետ դեռ հաստատված չէ։
- Փետրվարի 25-ին Քոբուլեթիի մունիցիպալիտետի գյուղերից մեկում իր տան մոտ տղամարդու սառած մարմին են գտել։
- Փետրվարի 26-ին Օզուրգեթիի մունիցիպալիտետի Նաթանեբի համայնքի Ջափարեուլի գյուղում մահացել է Նոնա Կվաճանտիրաձեն։
- Օզուրգեթիի Շրոմա գյուղում տներից մեկի տանիքից ձյունը մաքրելիս երիտասարդ է վիրավորվել:
Արտաքին աշխարհից կտրված գյուղերը
Առայժմ պաշտոնական աղբյուրները չեն հայտնում, թե քանի բնակավայր է կտրված արտաքին աշխարհից։ «Վրացական երազանք»-ի վարչապետ Իրակլի Կոբախիձեն փետրվարի 25-ին հաստատել է, որ «գյուղերի շատ մեծ մասը կտրված է արտաքին աշխարհից», «գյուղերի զգալի մասի հետ կապ հաստատել չի հաջողվել», «այս ոլորտում մեծ աշխատանք կա անելու»։ Այդ ժամանակվանից ոչ մի այլ գերատեսչություն մանրամասներ չի պարզաբանել։
Բացի այդ, մի շարք գյուղերում և քաղաքներում փլուզվել են շենքերի տանիքներ, օրինակ.
- Օզուրգեթիում, Օրմեթի գյուղում,
- Լանչխութիում, Մամաթի գյուղում,
- Բաթումիի Գամսախուրդիա փողոցի մշակութային ժառանգության պահպանության գոտում գտնվող երկհարկանի շինություն, որը նախկինում տուժել էր հրդեհից,
- Փետրվարի 26-ին Բաթումիում փլուզվել է երկհարկանի տուն. Արտակարգ իրավիճակների կառավարման ծառայությունն այս շենքն անվանել է «զորանոցային տիպի բնակելի շենք», որտեղ փլատակների տակից դուրս երկու քաղաքացու են բերել:
- Օզուրգեթիի Դվաբզու գյուղի ցեմենտի գործարանի շենքը:
- Բաթումիի օդանավակայանի մուտքի առաստաղը:
Սա ամբողջական տեղեկատվություն չէ փլուզման մասին. այն ամեն պահի թարմացվում է:
Էներգետիկ խնդիրներ
Շրջաններին էլեկտրաէներգիա մատակարարող «Էներգո-Պրո Ջորջիա» ընկերությունը նշում է, որ իրավիճակը հատկապես ծանր է Գուրիայում, Քոբուլեթիում, Վանիում, Խոնիում, Մարտվիլիում, Աբաշայում։ Ընկերությունից հայտնում են, որ վերականգնողական աշխատանքները խոչընդոտվում են տրանսպորտային խնդիրների պատճառով, որտեղ հատուկ տեխնիկա չի հասնում, էլեկտրիկները ստիպված են ոտքով հասնել վնասված տարածքներ։
«Կան վայրեր, որոնք դեռևս անհասանելի են նույնիսկ ոտքով: Ձյան առատ տեղումներից կոտրված ծառերն ընկել են էլեկտրահաղորդման գծերի վրա», — նշում են ընկերությունից։
Նրանց խոսքով, աղետը խաթարել է նաև «այլ էներգետիկ ենթակառուցվածքները», սակայն նրանք չեն նշել, թե որքան ժամանակ կպահանջվի այն ամբողջությամբ վերականգնելու համար։
Անպատասխան հարցեր
Շատ մանրամասներ դեռևս անհայտ են։ Առաջին հերթին վնասի չափը. Գուրիան, Սամեգրելոն, Աջարիան գյուղատնտեսական արտադրանքի առումով կարևոր շրջաններ են։ Հաշվի առնելով, որ աղետը դեռ շարունակվում է, իսկ հասցված վնասները նույնիսկ չեն էլ սկսել գնահատել։ Անհայտ է նաև տարհանվածների թիվը:
Անհայտ է նաև ՊԲ անձնակազմի թիվը. նախարարությունը միայն նշել է, որ բնակչությանը հատուկ տեխնիկա են տրամադրել Արևմտյան հրամանատարական ստորաբաժանումների զինծառայողները։
Հայտնի չէ, թե քանի գյուղ կամ բնակավայր է կտրված արտաքին աշխարհից, քանիսին չի մատակարարվում էլեկտրաէներգիա կամ բնական գազ։
«Վրացական երազանք»-ը չի կարողանում հաղթահարել ճգնաժամը. GYLA
«Վրաստանի երիտասարդ իրավաբանների ասոցիացիա»-ն (GYLA) նշում է, որ Գուրիայում և Աջարիայում տեղի ունեցող իրադարձությունները ցույց են տալիս, որ «Վրացական երազանք»-ը դեռևս չի կարողանում/չի կատարում քաղաքացիների առողջությունը, կյանքը և անվտանգությունը պաշտպանելու պետության դրական պարտավորությունը։
«Բնակչությունը ստիպված է ինքնուրույն հաղթահարել ձյան առատ տեղումների հետևանքները, իսկ տեղի քաղաքապետարանի ջանքերն ու միջոցներն արդյունավետ չեն՝ հաշվի առնելով աղետի մասշտաբները», — գրում է կազմակերպությունը։
Ըստ GYLA-ի՝ չնայած ազգային օրենսդրությանը և միջազգային իրավական պարտավորություններին, պետությունը տարիներ շարունակ չի ապահովել բնական աղետների համարժեք կանխարգելում և կառավարում, ինչը մարդկանց խոցելի է դարձնում այն սպառնալիքների նկատմամբ, որոնց կանխարգելումը և/կամ արդյունավետ արձագանքելը պետության պարտքն է:
Կամավորներ
Փետրվարի 24-ին Ֆեյսբուքում ստեղծվել է «Կամավորներ Գուրիայի համար» խումբը։ Խմբի նպատակն է համակարգել կամավորներին, հավաքել և տրամադրել օգնություն, տեղեկություններ փոխանակել առատ ձյան հետևանքով տուժածների մասին և մոբիլիզացնել օգնության ռեսուրսները: Երկու օրից էլ քիչ ժամանակում այնտեղ գրվել է ավելի քան 1100 գրառում։ Կամավորները նաև ստեղծել են աղետի գոտում օգնության կարիք ունեցող բնակչության քարտեզը՝ փետրվարի 26-ի դրությամբ քարտեզի վրա նշված է մոտ 250 կետ։
Երկաթուղիներ, ճանապարհներ, օդանավակայաններ
«Վրացական երկաթուղիներ»-ի մի շարք կանոնավոր չվերթները ուղևորափոխադրումներ է չեղարկել: Խոսքը Թբիլիսիից Բաթումի, Փոթի, Բաթումի և Զուգդիդի, ինչպես նաև հակառակ ուղղությամբ նախատեսված փոխադրումների մասին է։ Երեկ՝ փետրվարի 25-ին, Զեստափոնիում գնացքներից մեկը երկու ժամով կանգնեցվել է գծերի վրա։
Բաթումիի օդանավակայանում թռիչքները, որոնք ժամանակավորապես դադարեցվել էին, և որտեղ փլուզվել էր օդանավակայանի մուտքի տանիքը, վերսկսվել են այսօր՝ փետրվարի 26-ին:
TAV Georgia-ն նշում է, որ «ավիաընկերությունները թռիչքները վերսկսելու որոշում են կայացրել անցած գիշեր՝ հաշվի առնելով օդերևութաբանական պայմանները»։ Փետրվարի 26-ին նախատեսված է 12 չվերթ։ Այս պահին (14:30 դրությամբ) Քութաիսիի օդանավակայանում թռիչքները չեն դադարեցվել։
Ամենադժվար իրավիճակը ավտոճանապարհներին է, այդ թվում՝ միջազգային նշանակության և միջքաղաքային ճանապարհներին։ Փետրվարի 26-ին՝ կեսգիշերին, ձնահյուսը լցվել էր Ռիկոթի լեռնանցք՝ քշելով մի քանի ավտոմեքենա. զոհեր չկան: Ճանապարհների դեպարտամենտից հայտնում են, որ փետրվարի 26-ի առավոտվա դրությամբ ձնահյուսի պատճառով դադարեցված Ռիկոթիի լեռնանցքում երթևեկությունը վերականգնվել է։
Ձյան, ձնահոսքի և ընդհանուր առմամբ բարդ օդերևութաբանական պայմանների պատճառով ավտոճանապարհների մի քանի հատվածներում սահմանվել են երթևեկության հատուկ ռեժիմներ։ Օրինակ՝ կցորդավոր և կիսակցորդավորների տեղաշարժը սահմանափակված է.
- Զեստափոնիի մատույցներում,
- Սամտրեդիա-Լանչխութի-Գրիգոլեթի ճանապարհին,
- Սենակի-Փոթի-Սարփի ճանապարհին,
- Խաշուրի-Ախալցիխե-Վալե ճանապարհին,
- Սաչխերե (Սարեկի)-Ուզունթա-Շքմերի-Զուդալի ճանապարհին,
- Ջվարի-Ուշգուլի հատվածում:
Որոշ վայրերում ժամանակավորապես սահմանափակված է բոլոր տեսակի ավտոտրանսպորտային միջոցների տեղաշարժը։ Մասնավորապես.
- Արևելյան Վրաստանում՝ Գուդաուրի-Կոբի հատվածում,
- Փարավանի լեռնանցքում,
- Նաքերալա լեռնանցքում,
- Նիչբիսի-Դիդգորի-Դիդի Թոնեթի ճանապարհի 26 կմ հատվածում,
- Ուշգուլի-Լասդիլի հատվածում,
- Իմերեթիի Մելե-Լասդիլի հատվածում։
