Ֆրեյա միությունը՝ Ալիք Մեդիայի հետ համագործակցությամբ, «Ապահով եղիր օնլայն տարածքում» նախագծի շրջանակներում ներկայացնում է հոդվածաշար, որոնք արծարծում են այնպիսի կարևոր թեմաներ, ինչպիսիք են՝ կիբերհարձակումը և դրա հետ կապված սպառնալիքները, սեռական ոտնձգություններն ու շանտաժը առցանց տարածքում, կիբերբուլինգի հիմնական ձևերն ու ուղիները:
Մեզ պատասխանողը մարդու իրավունքների միջազգային իրավունքի փորձագետ Անա Մոսիաշվիլին է (նա մագիստրոսի կոչում էստացել Լունդի համալսարանում): Նա ներկայումս ապրում է Թբիլիսիում, թեև ծագումով Սագարեջոյից է, որտեղ 2012 թվականին դարձել է երիտասարդների կողմից ստեղծված և ղեկավարվող միակ հասարակական կազմակերպության համահիմնադիրը։
Որքանո՞վ է կարևոր կիբերբուլինգը Վրաստանում աղջիկների համար և ինչպե՞ս կարող ենք բացահայտել ճնշողին
Կիբերբուլինգը մեծ մարտահրավեր է Վրաստանում, հատկապես աղջիկների և այլ ճնշված խմբերի ներկայացուցիչների համար։ Մենք արդեն լսել ենք կիբերբուլինգի ճակատագրական հետևանքների մասին, ինչպիսիք են ինքնասպանության և ինքնասպանության փորձի դեպքերը, որոնք վկայում են խնդրի լրջության մասին։
Սեռական և վերարտադրողական առողջության և իրավունքների վերաբերյալ կրթական գործունեությունը դեռ քիչ է ներկայացված դպրոցական և արտադպրոցական գործունեության մեջ: Երիտասարդներն ավելի քիչ բան գիտեն մարմնի ինքնավարության, առողջ հարաբերությունների, սեռական ոտնձգությունների և բռնության ու այլ կարևոր հարցերի մասին: Հասարակությունը, որտեղ կանանց և աղջիկների սեռական առողջությունն ու իրավունքները շարունակում են մնալ անլուծելի, իհարկե, ազդում է նաև վիրտուալ տարածքի վրա։ Այդ իսկ պատճառով կիբերհարձակումը հաճախ թիրախավորում է աղջիկների սեռական առողջությունն ու իրավունքները։ Վիրտուալ տարածքը մարդկանց համար օրեցօր ավելի կարևոր է դառնում։ Ինչ վերաբերում է ահաբեկողին նույնականացնելուն, չկա մեկ կոնկրետ մոտեցում կամ «բաղադրատոմս», քանի որ առանձին դեպքերը կարող են տարբերվել միմյանցից: Այնուամենայնիվ, ընդհանուր բնութագրերը, որոնք կարող է ունենալ ահաբեկողը, հետևյալն են.
- վստահության ձեռքբերում և վստահության շահարկում,
- թաքցնել իրական ինքնությունը,
- հետևել, այսպես կոչված կիբեռհետապնդում իրականացնել,
- անձնական տեսանյութեր և լուսանկարներ կիսելու խնդրանք ունենալ և այլն։
Ինչպե՞ս պաշտպանել դեռահասներին կիբերբուլինգից
Դեռահասները պետք է հասանելիություն ունենան ամբողջական տեղեկատվության հետ. ինչ վտանգներ կան, ինչպես ճանաչել դրանք և ինչ միջոցներ ձեռնարկել, եթե օգնության կարիք ունեն: Կիբերհարձակումը բարդ մարտահրավեր է և, հետևաբար, դրա դեմ պայքարելու համար պահանջում է բազմակողմ մոտեցում: Այս գործընթացում կարևոր է պետական կառույցների, ծնողների, ուսուցիչների, հասակակիցների դաստիարակների, երիտասարդական աշխատողների ներգրավվածությունը և այլն։
Որո՞նք են կիբերբուլինգի հիմնական ուղիները
Սոցիալական ցանցերը, որպես հաղորդակցման ուղիներ, հատկապես ակտիվորեն օգտագործվում են կիբերհարձակողների կողմից: Անձնական տվյալների պաշտպանությունը չափազանց կարևոր է ինչպես սոցիալական ցանցերի կառավարման կողմից, այնպես որ կարևոր է պաշտպանել նրանց հաշվետվողականությունը, ինչպես նաև կիբերբուլինգի և անձնական տեղեկատվության պաշտպանության հարցերի վերաբերյալ օգտատերերի իրազեկվածության և թվային գրագիտության բարձրացմանը:
